Wszystko o pytaniach w języku angielskim

W kolejnej lekcji z podstaw gramatyki angielskiej przyjrzymy się sposobowi tworzenia pytań, który jest ZUPEŁNIE INNY w języku polskim i angielskim.

Zaczniemy od uświadomienia sobie, jak tworzymy pytania w naszym ojczystym języku.

W języku polskim pytania tworzymy najczęściej poprzez zmianę intonacji.

Zdanie twierdzące: Idziesz do kina.
Pytanie: Idziesz do kina?

Jedyne, co się zmienia, to znak interpunkcyjny na końcu zdania.

Inwersja

W języku angielskim pytania tworzymy przez zamianę osoby z czasownikiem posiłkowym, czyli inwersję.

W zdaniu twierdzącym układ jest taki: You are going to the cinema.
Natomiast pytanie wygląda następująco: Are you going to the cinema?

Znak zapytania jest w zasadzie elementem kosmetycznym, bo to z układu osoba – czasownik posiłkowy wynika czy zdanie jest twierdzące czy pytające.

Tu trzeba sobie uświadomić jedną rzecz:
W języku polskim oprócz odpowiedniej intonacji, w pytaniach często dajemy na początku słówko „czy”.

Możesz mi pomóc? albo Czy możesz mi pomóc?

W języku angielskim nie ma słówka „czy”, a przynajmniej nie na początku zdania. Jedyną zasadą, jaka rządzi tworzeniem pytań jest inwersja.

Tworzenie pytań na bazie twierdzeń

Wspomniałam wcześniej, że aby stworzyć pytanie po angielsku, wystarczy czasownik posiłkowy zamienić z osobą. Umiejąc budować zdania twierdzące, bez problemu stworzymy więc zdecydowaną większość pytań. 

Tak się bowiem składa, że w języku angielskim 80% konstrukcji gramatycznych korzysta z czasownika posiłkowego w zdaniach twierdzących.

Wyjątek stanowią czasy Present Simple i Past Simple. 

Przypomnę szybciutko: Present Simple to czas teraźniejszy, w którym coś robimy generalnie lub z jakąś częstotliwością. Natomiast czas Past Simple to zwykły czas przeszły, którego używamy, by powiedzieć o czymś, co zakończyliśmy w przeszłości.

Są to jedyne czasy, w których w zdaniu twierdzącym nie występuje czasownik posiłkowy. Spójrz na przykłady:

W zdaniu: She likes sushi, występuje tylko osoba (she) i czasownik główny (likes); NIE MA czasownika posiłkowego.

Podobnie w zdaniu w czasie przeszłym: They played a match, mamy osobę (they) oraz czasownik główny (played); czasownika posiłkowego BRAK.

I tu niezbędna jest wiedza tajemna. Żeby stworzyć pytanie trzeba bowiem przed osobę postawić czasownik posiłkowy, którym w przypadku czasu Present Simple i Past Simple jest słówko DO.

Oczywiście ma ono swoje warianty: w czasie teraźniejszym w 3 os.l.poj. dodajemy mu końcówkę ES i wychodzi na DOES; natomiast w czasie przeszłym jego formą jest DID (bo to forma przeszła czasownika DO).

Dlatego w naszym pierwszym przykładzie pytanie będzie brzmiało tak: Does she like sushi?
Natomiast w drugim: Did he play a match?

Pytania z czasownikiem TO BE

Uwaga na czasownik „to be” czyli „być”. On jako jedyny nie potrzebuje czasownika posiłkowego – sam bowiem pełni funkcję zarówno czasownika głównego, jak i posiłkowego. Spójrz na taki przykład:
Zdanie twierdzące: They are friends. 
Pytanie: Are they friends?
Zamieniliśmy ARE z THEY (inwersja) i już mamy pytanie.

Zwróć uwagę, że z pozostałymi czasownikami nie da się tak zrobić, np.
They like chips (Oni lubią frytki). Nie przenosimy tu „like” przed osobę, jak wcześniej „are” i nie wyjdzie nam Like they chips? 
Żeby stworzyć pytanie, musimy przed osobę dać czasownik posiłkowy DO. Poprawne pytanie będzie wyglądało tak: Do they like chips? 

PAMIĘTAJ, czasownik „być” jest inny!
Wystarczy zapamiętać jego warianty, czyli am, is oraz are w czasie teraźniejszym oraz was i were w czasie przeszłym i pamiętać, że w pytaniu umieszczamy je przed osobą i już!

Czasowniki posiłkowe

Żeby wyczerpać temat czasowników posiłkowych wymieńmy je wszystkie (no może prawie wszystkie, tych kilka, które poznacie przed maturą sobie darujemy😉). Lista tych czasowników jest bardzo krótka, i są to:

am
is
are               czyli formy czasownika „be”
was
were

do
does           czyli formy czasownika „do”
did

oraz
have
has             czyli formy czasownika „have”
had

Oraz czasowniki modalne:

will
would
can
could
shall
should
may
might
must

Przy czym, shall wykorzystujemy rzadko, may i might zastępujemy can’em, a must w pytaniach praktycznie nie występuje; i tym sposobem pozostaje nam całkiem przystępna lista 16-stu czasowników posiłkowych (już we wszystkich możliwych wariantach!)

Krótkie odpowiedzi

No dobrze, to wyjaśnijmy sobie teraz, jak na te pytania z czasownikiem posiłkowym na początku odpowiadać.

Tu znowu prosta zasada i schemacik, dzięki któremu, będziecie potrafili odpowiedzieć na KAŻDE angielskie pytanie zamknięte, bez względu na to, w jakim czasie będzie zadane!

Weźmy sobie taki przykład: 
Lisa lubi koty. ⇾ Lisa likes cats.
Zapytajmy teraz czy Lisa lubi psy:
Does Lisa like dogs?

I teraz: jedyne możliwe odpowiedzi na to pytanie i wszystkie inne pytania zamknięte, to: TAK lub NIE. Oczywiście w j.angielskim również wystąpią słówka YES oraz NO, ale to za mało. Żeby odpowiedź była w pełni poprawna potrzebujemy 3 słówek.
I teraz skup się:
– na pierwszym miejscu będzie zawsze YES lub NO,
– na drugim miejscu będzie osoba, ALLLLE*

* jeśli tak jak w naszym pytaniu tą osobę mamy wyrażoną rzeczownikiem, to trzeba sobie ten rzeczownik zamienić w głowie na zaimek osobowy, gdyż w odpowiedzi używamy ZAWSZE zaimka.

A więc, jeżeli w naszym pytaniu wystąpiła Lisa, szukamy w głowie odpowiedniego zaimka, który by do pojedynczej niewiasty pasował… ja, ty, on, JEST – ona, czyli she; w przypadku Tomka użyjemy he (bo to on), a w przypadku mamy i taty użyjemy they, bo to oni.

No dobrze, wracamy do naszego schematu. Już wiemy, że drugim słówkiem w naszej odpowiedzi będzie „she”; Yes, she albo No, she. Co będzie na 3-cim miejscu? ZASADA jest prosta: od czego się PYTANIE zaczyna, na to się ODPOWIEDŹ kończy.
Co będzie zatem na końcu odpowiedzi twierdzącej? Oczywiście DOES.

UWAGA na odpowiedź przeczącą. Pamiętacie, jak omawialiśmy tworzenie przeczeń (poprzednia lekcja)? Tak, w przeczeniach do czasownika posiłkowego dodawaliśmy NOT, czyli w skrócie n’t. I tu, jak dodamy sobie n’t do DOES, to wyjdzie nam DOESN’T. Tak, żeby nam to NOT pasowało do NO.

I już! Wzór na odpowiedź na każde angielskie pytanie zamknięte GOTOWY! 

Sprawdźmy czy działa:

Zacznijmy od pytania z czasownikiem „be”:
Czy Asia tu jest? -> Is Asia here?
Odpowiedź twierdząca: Yes, na drugim miejscu she, bo to o „nią” pytamy i na końcu is, bo od tego nam się zaczynało pytanie – czyli w sumie: Yes, she is.
Odpowiedź przecząca: No, znowu she, a na koniec is z not, czyli isn’t – w sumie: No, she isn’t.


OK, to teraz pytanie z „do”:
Czy Tomek zjadł całe ciasto? -> Did Tomek eat the whole cake?
Odpowiedź twierdząca: Yes, na drugim miejscu he, bo to Tomek – on, na końcu did, bo od DID nam się zaczynało pytanie – czyli Yes, he did.
Odpowiedź przecząca: No, znowu he, a na koniec did z not, czyli didn’t – czyli No, he didn’t.


I pytanko z „have” w roli czasownika posiłkowego:
Czy oni kiedykolwiek byli w Chinach? -> Have they ever been to China?
Odpowiedź twierdząca: Na początek Yes, na drugim miejscu they (w pytaniu mamy zaimek, więc sprawa jest prosta – po prostu go przepiszemy), i na koniec have, bo znów – od tego nam się pytanie zaczęło – w sumie: Yes, the have.
Odpowiedź przecząca: No, they i na koniec have + not, czyli haven’t – czyli No, the haven’t.

Kochani, potraficie już stworzyć odpowiedź na każde angielskie pytanie zamknięte! 🙂 No właśnie zamknięte. A skoro są pytania zamknięte, to pewnie są też otwarte? Zgadza się. Przechodzimy do pytań otwartych.

Pytania otwarte

W pytaniach zamkniętych jedynymi opcjami były odpowiedzi TAK lub NIE.

Pytania otwarte wymuszają jakąś dłuższą odpowiedź z konkretnymi informacjami.

I tu sprawa jest ARCY-prosta jeśli chodzi o j.angielski – jak poprzednio, wystarczy wam schemat i znajomość jakichś 6-7 zaimków. Problemem znów jest dla nas j.polski, w którym zasada tworzenia pytań otwartych jest po prostu inna niż w angielskim.

Zacznijmy od tych różnic:

Po polsku, pytanie zamknięte ma na początku CZY (a najczęsciej nie ma nic). I odpowiadamy na nie: TAK lub NIE. Np. Czy lubisz Minecrafta? TAK.

W pytaniu OTWARTYM,  w miejscu CZY stawiamy np. DLACZEGO i otrzymujemy pytanie: Dlaczego lubisz Minecrafta? W odpowiedzi mamy już pełne uzasadnienie: Ponieważ jest przygnębiający, a ja lubię się smucić.

Po angielsku, w pytaniu zamkniętym na początku będziemy mieć czasownik posiłkowy, tu DO, potem OSOBĘ, CZASOWNIK GŁÓWNY, i resztę: Do you like Minecraft? Możliwe odpowiedzi to: Yes, I do. / No, I don’t. 

W pytaniu OTWARTYM nadal potrzebujemy wszystkich tych elementów, CZASOWNIK POSIŁKOWY nigdzie nam nie znika; jedyne, co się zmienia, to to, że na początku postawimy ZAIMEK PYTAJĄCY, w tym przypadku WHY. Why do you like Minecraft? I tu odpowiedź już pełnym zdaniem: Because it’s… i tak dalej.

No to stwórzmy sobie teraz schemat pytania otwartego:

Czasownik główny jest w nawiasie, bo jak tworzymy pytanie z czasownikiem „to be”, to nie potrzebujemy już głównego; reszta również jest opcjonalna.

Wspomniałam wcześniej, że wystarczy Wam jakichś 6-7 zaimków pytających, aby stworzyć zdecydowaną większość pytań otwartych. Oto one:

Why – dlaczego
What – co albo jaki
When – kiedy
Where – gdzie
Who – kto
How – jak

No to stwórzmy sobie pytanie z każdym z tych zaimków, przy okazji powtórzymy sobie CZASOWNIKI POSIŁKOWE, a więc:

Why am I late?
Why are you sad?
What is she cooking?
What were you doing?
When was he in Spain?
Where do they live?
Who does she like?
Who did you meet yesterday?
How have you been?

Kochani, to chyba wszystko. Temat wyczerpany. Jeśli jednakowoż Waszym zdaniem coś pominęłam, dajcie znać, uzupełnię.

Pozdrawiam was cieplutko i do następnego wpisu! Pa 😊

PS. A tu wersja video tego wpisu: https://www.youtube.com/watch?v=mxGNio6o7Ro